Çokuluslu Şirket nedir?
Çok uluslu şirket (MNC), merkezi tek bir ülkede bulunan bir şirket olarak bilinir ve şubeleri veya yan kuruluşları birçok farklı ülkeye yayılmıştır. Bir coğrafyada daha fazla mevcudiyet, çokuluslu şirketlerin daha yüksek gelir elde etmesine olanak tanır.
Çokuluslu Şirket Türleri (MNC'ler)
Aşağıdakiler çokuluslu şirket türleridir.
- Güçlü bir ev varlığı ve merkezi olmayan bir şirkete sahip bir şirket.
- Global varlığıyla maliyet avantajına sahip olan ve merkez ofisi kendi ülkesinde bulunan merkezi firmalar
- Ana şirketin teknolojisine veya Ar-Ge'sine dayanan uluslararası bir şirket.
- Yukarıdaki üç bileşenin tümüne sahip olan bir işlem firması.
Çokuluslu Şirket (MNC) Örnekleri
Aşağıdakiler çok uluslu şirketlere (ÇUŞ'lar) örneklerdir.
Çok Uluslu Şirket Örnek 1
Apple dahil, piyasa değerine göre en büyük şirketlerden biridir. Elma ürünü her yerde mevcuttur. Apple, donanımını Çin'den, teknolojiyi Hindistan'dan satın alıyor. Çin'de mobil ve bilgisayar donanımı için gerekli hammadde ve işçilik ABD ile karşılaştırıldığında en ucuzdur. Oysa Hindistan'da yazılım geliştiricinin maliyeti en ucuzdur. Böylece Apple, hammaddelerini ve teknolojilerini dünyanın farklı yerlerinden temin ediyor ve aynı oranda satıyor. Fiyatlandırma ABD pazarına göre yapılsa da. Böylelikle şirket, ABD doları cinsinden nominal bir maliyetle üreterek ve ABD piyasa oranına göre satış yaparak maksimum kar elde etmektedir.
Çok Uluslu Şirket Örneği 2
Unilever, merkezi Amsterdam, Hollanda'da bulunan, tüketicinin takdirine bağlı bir şirkettir. Şirketin ABD, Avustralya, Avrupa, Hindistan, Bangladeş vb. Ülkelerde bir varlığı vardır. Şirket, her ülkede yan kuruluşlar açtı ve kendi yerel ülkesinden kontrol ediyor. HUL ürünleri hemen hemen aynıdır ve dünyanın her yerinde mevcuttur. İşin amacı ucuz kaynak kullanımı veya herhangi bir kaynak avantajı elde etmek değil, tüm dünyadan genişlemek için şirketin her yerde bir yan kuruluşu var. Ancak ürünün fiyatı dünya genelinde aynı değil. Fiyat o ülkenin para birimi ve ekonomik durumuna göre belirlendi.
Çokuluslu Şirketin Avantajları
Çokuluslu şirketin avantajlarından bazıları şu şekildedir:
- Bir coğrafyada daha var olmak, daha yüksek gelirlerin elde edilmesini sağlar. Böylelikle, ürünlerine talebi olan verimli bir şirket için büyük büyüme sağlanacaktır.
- Hammaddelerin veya hizmetlerin daha ucuz tedarik edilmesi, işletme için maliyet etkinliği yaratılmasına olanak tanır. Böylece şirketin marjı iyileşir.
- Birkaç ülkede bulunma, şirket için bir marka yaratır. Daha yüksek ürün talebi ve geniş kabul edilebilirlik ile daha yüksek kullanım ile ürünün fiyatı yükselir. Tüketiciler yukarıdaki ürünlerden memnun kalırsa, ürün fiyatlarında artış şansı yüksektir.
- Çalışma kültürü doğası gereği kozmopolit hale gelir. Dünyanın her yerinden birkaç kişi tek bir hedefi, yani şirketin birincil amacını gerçekleştirmek için katılacaktır.
- Maliyet avantajı, en önemli faktörlerden biridir. XYZ Ltd şirketinin A, B ve C ülkelerinde varlığını varsayalım. A Ülkesi işin kökenidir, B Ülkesi daha ucuz hammadde kaynağı nedeniyle bir üretim tesisine sahipken, C ülkesinde üretilen ürünler için daha yüksek talep var. Böylece, XYZ şirketi ürünü en düşük aralıkta üretecek ve en iyi fiyata satacaktır (ürüne olan talep C ülkesinde daha yüksek olduğundan).
Çokuluslu Şirketin Dezavantajları
Çokuluslu şirketin dezavantajlarından bazıları şu şekildedir:
- Diğer ülkedeki birkaç sosyo-politik senaryo nedeniyle, iş ortamı yatırımların erozyonuna neden olarak engellenebilir.
- Birkaç katı yasa ve yasal prosedür nedeniyle, şirketlerin işleyişi kısıtlanabilir ve dolayısıyla sonuç bütçelenenle aynı olmayabilir.
- Bir ürün başka bir coğrafyaya teslim edildiğinde lojistik bir maliyet söz konusudur. İthalat vergisi ve navlun dahil vergiler, ürünün fiyatını çok yüksek bir seviyeye çıkarabilir.
- İki ülke arasında daha yüksek bir özel tüketim vergisi uygulamasına yol açabilecek ve dolayısıyla ihraç edilen malların fiyatlarında yeterli artışa yol açabilecek bir ticaret savaşı olasılığı vardır.
- Özel standardizasyona göre üretilen ürünler, bir başka maliyet artışı faktörü olan araştırma ve geliştirme için uzman kişiler gerektirir.
- İki ülkenin para biriminde dalgalanma var. Dolayısıyla ülkenin erozyonu ÇUŞ için iyi bir haber değil. Mevcut ürün ve hizmetlerin daha yüksek fiyatlandırılmasını sağlayabilir. Böylece, çokuluslu şirketlerin işlerini olumsuz etkileyebilir. Çok uluslu şirketlerin pazar payını alabilecek birkaç yerel oyuncu var.
Çokuluslu Şirketin Sınırlamaları
Çokuluslu şirketin bazı sınırlamaları şu şekildedir:
- Küresel bir mevcudiyet nedeniyle, çok uluslu bir şirket kendi teknolojisini, verilerini vb. Saklayamaz. Çoğu durumda, veri sızıntısı, çıkar çatışması vb. Olasılıklar vardır.
- Ucuz işgücünün mevcudiyeti nedeniyle, ÇUŞ, kendi ülkesinin ücret oranını düşüren ücretler öder.
- Bazen, diğer ülkenin olumsuzluğu ve sosyo-kültürel yapısı çokuluslu şirketlerin iş akışına veya çalışma kültürüne hakimdir. Bu tür bir fenomen, ÇUŞ kültürünü engelliyor.
- İş gücü, teknoloji, veri gibi kaynaklar artık bir sır olamayacağı için kaynak çıkışı ihtimali var. Diğer ülke teknolojiyi kopyalayıp kendi çıkarları için kötüye kullanabilir.
- MNC, işten kar elde etmek için çalışır. Doğanın, doğal kaynakların, işgücünün ücretlerinin korunması, çokuluslu şirketlerin faydaları nedeniyle zarar görebilir.
- ÇUŞ bazen yerel ülkedeki tekel işi için bir muamele gibi görünmektedir. Daha iyi ödeme, iyi genel geliştirme programları nedeniyle, MNC diğer şirketlerin işlerini etkileyebilir.
Sonuç
Küreselleşme çağında, ticari firmalar zenginlik yaratmak için farklı politikalar benimseyebilirler. Servet yaratmanın prosedürlerinden biri, şirketin ürününü farklı ülkelere pazarlamaktır. ÇUŞ'ların evrimi, iş için yeni yollar yarattı, bu da işverene daha yüksek kar ve çalışanlar veya işçiler için daha iyi iş olanaklarıyla sonuçlandı. Bu sayede kozmopolit kültür, son yirmi otuz yılda gelişti.